Na 80. rocznicę odbudowy stolicy Polski po zniszczeniach II wojny światowej, planowane jest wystawienie pierwszej opery o Warszawie. Libretto stworzył Beniamin Bukowski, muzykę skomponował Cezary Duchnowski, a reżyseria będzie dziełem Barbary Wiśniewskiej. Orkiestrę Sinfonia Varsovia poprowadzi dyrygent Bassem Akiki. Premiera spektaklu, który jest finansowany przez miasto stołeczne Warszawa, odbędzie się 19 września 2025 roku na scenie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej.
Jakiś czas temu narodził się koncept stworzenia opery, której tematem przewodnim będzie Warszawa i która będzie dedykowana jej mieszkańcom. Całość oparta została na książce Grzegorza Piątka. Prace nad projektem trwały dłuższy czas, lecz teraz możemy śmiało powiedzieć, że udało się je zakończyć pomyślnie – komentuje Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydentka Warszawy. Dodaje również, że początkowo nie zdawano sobie sprawy z jak aktualnych są tematy pokazywanych w operze – zniszczeń wojennych i procesu odbudowy, które są niezwykle istotne w kontekście obecnej sytuacji międzynarodowej.
Libretto do opery zostało stworzone na podstawie uznanej i wielokrotnie nagradzanej książki Grzegorza Piątka „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949”. Głównym bohaterem jest zniszczone i odbudowywane miasto, ukazane z perspektywy dwóch kobiet: architektki Biura Odbudowy Stolicy i amerykańskiej dziennikarki. Postaci te wzorowane są na Helenie Syrkusowej, sekretarz generalnej Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy oraz Anne Louise Strong, reporterce amerykańskiej, która była świadkiem odejścia nazistów z Polski i relacjonowała proces odbudowy kraju w okresie wpływów radzieckich.
Na skutek konkursu, zadanie stworzenia inscenizacji powierzono Barbarze Wiśniewskiej, absolwentce warszawskiej Akademii Teatralnej i jej obecnej wykładowczyni. Wiśniewska zdobywała doświadczenie pracując z takimi artystami jak Katie Mitchell, Christopher Alden i Ushio Amagatsu. Od 2012 roku współpracuje z Mariuszem Trelińskim jako asystentka oraz reżyserka wznowień jego spektakli. Warszawianka od pięciu pokoleń, dla Barbary Wiśniewskiej praca nad inscenizacją opery ma wymiar osobisty.
Waldemar Dąbrowski, dyrektor Teatru Wielkiego – Opery Narodowej wyjaśnia, dlaczego zdecydowano się na koncepcję Barbary Wiśniewskiej: „Odbudowa Warszawy była procesem zarówno materialnym, jak i społecznym. Zrozumienie jak głęboką traumę można przekuć w materię nadziei, siłę przetrwania i pragnienie dobrego, mądrego życia. Barbara Wiśniewska tak spojrzała na libretto, dlatego wybraliśmy ją na reżyserkę tego spektaklu.”
Pod kierunkiem Barbary Wiśniewskiej nad inscenizacją opery pracować będą: Bassem Akiki (dyrygent), Natalia Kitamikado (scenografia), Marcin Cecko (dramaturgia), Emil Wysocki (kostiumy), Maćko Prusak (choreografia), Aleksandr Prowaliński (światło), Bartek Macias (projekcje) i Mateusz Stępniak (charakteryzacja).
Opera zostanie zaprezentowana na dużym obiekcie sceniczny z udziałem wielkiej obsady wykonawczej, projekcji audiowizualnych oraz elementów elektroniki. Premiera opery planowana jest na otwarcie sezonu 2025/26 w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, jednocześnie będąc inauguracją 67. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” i obchodami 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy Warszawy.